Το 1994, λίγους μήνες μετά την εμφάνιση των ζαπατίστας, όταν έκρυψαν τα πρόσωπά τους για να τους δούμε, ο εξεγερμένος υποδιοικητής Μάρκος δήλωνε την "ταυτότητά" του:
"Ο Μάρκος είναι γκέι στο Σαν Φρανσίσκο, μαύρος στη Νότια Αφρική, ασιάτης στην Ευρώπη, τσικάνο στο Σαν Ισίντρο, αναρχικός στην Ισπανία, Παλαιστίνιος στο Ισραήλ, εβραίος στη Γερμανία, [...] γυναίκα μόνη στο μετρό στις 10 η ώρα το βράδυ, αγρότης δίχως γη, εργάτης απολυμένος, [...] και, σίγουρα, ζαπατίστα στο νοτιοανατολικό Μεξικό".
Ήταν ένα μήνυμα ξεκάθαρο -με τον ζαπατίστικο τρόπο ξεκάθαρο- τόσο προς το μεξικάνικο κράτος που έψαχνε τον "σπουδαγμένο αρχηγό των ιθαγενών", όσο και προς τους πάσης φύσεως συμπαθούντες που αναζητούσαν άλλη μία μορφή πρωτοπόρου υπερήρωα.
Είκοσι χρόνια μετά, τον Μάιο του 2014, όταν αναγγέλλει τον "θάνατό" του και τη συλλογική του αναγέννηση ως εξεγερμένος υποδιοικητής Γκαλεάνο, οι λέξεις θα είναι ακόμα πιο ξεκάθαρες: "Είναι πεποίθηση και πρακτική μας ότι για την εξέγερση και τον αγώνα δεν χρειάζονται ούτε ηγέτες ούτε αρχηγοί ούτε μεσσίες ούτε σωτήρες.
Για τον αγώνα χρειάζεται μόνο λίγη τόλμη, αρκετή αξιοπρέπεια και πολλή οργάνωση. [...] Ο Μάρκος ήταν μια περσόνα, ένα ολόγραμμα, και τώρα οι δημιουργοί του, οι άνδρες και οι γυναίκες ζαπατίστας το καταστρέφουμε. Αν κάποιος καταλαβαίνει αυτό το μάθημα που δίνουν οι σύντροφοι και οι συντρόφισσές μας, θα έχει καταλάβει ένα από τα θεμέλια του ζαπατισμού".
Η Titania Matina, ζωγραφίζοντας αυτά τα κείμενα του εξεγερμένου υποδιοικητή Μάρκος, αντλεί έμπνευση από διάφορες παραδόσεις (από τεχνουργήματα προκολομβιανά και άλλων αρχαίων πολιτισμών, μέχρι μοντέρνα ζωγραφικά έργα, φωτογραφίες και κόμικ) - αλλά, κυρίως, αντλεί έμπνευση από την εξεγερμένη αξιοπρέπεια των ζαπατιστικών κοινοτήτων.
Ένα ολόγραμμα
Titania Matina
Ένα ολόγραμμα. Ζωγραφίζοντας κείμενα του Subcomandante Marcos
Σχήμα: 24Χ22
Σελίδες: 80
Εκδόσεις των Ξένων