Στον τόμο παρουσιάζονται τρία δοκίμια από την τελευταία περίοδο της θεωρητικής ανάπτυξης του Μαρκούζε, εκείνη της «ιδέας μιας νέας ανθρωπολογίας», τα οποία θεωρούνται τα πλέον μεστά, συγκροτημένα και διδακτικά.
Τα νέα κοινωνικοϊστορικά δεδομένα επέβαλαν απαντήσεις και λύσεις πέραν του κατεστημένου, ορθόδοξου μαρξιστικού πλαισίου, το οποίο κυριαρχούσε στον λεγόμενο «υπαρκτό σοσιαλισμό». Ο Μαρκούζε τόλμησε να δώσει τέτοιου είδους απαντήσεις, δηλαδή να σκιαγραφήσει τον αστερισμό μιας σύγχρονης κοινωνικής θεωρίας που ανταποκρίνεται στη νέα πραγματικότητα, συνδυάζοντας την προσδιορισμένη άρνηση της ιστορικά συγκεκριμένης, πατριαρχικο-καπιταλιστικής κοινωνίας με μιαν αφηρημένη, ουτοπική, συστηματικοθεωρησιακή κριτική και διαβάζοντας την πραγματικότητα αντίστροφα.
Τα τρία δοκίμια περί διαλεκτικής από την τελευταία περίοδο της ανάπτυξής του είναι τα πλέον μεστά, συγκροτημένα και διδακτικά. Στο πρώτο, ο Μαρκούζε επιχειρεί μια ιστορικοφιλοσοφική υλιστική ερμηνεία της συνολικής ιστορίας της διαλεκτικής, για ν’ αναδείξει αφενός την ιδιαιτερότητά της στον Έγελο και αφετέρου την αναγκαιότητα της αναθεώρησής της από τον Μαρξ. Στο δεύτερο, αναδεικνύει τη σημασία της άρνησης στην αρνητική διαλεκτική και τη διαχωρίζει με σαφήνεια από την αρνητικότητα. Στο τρίτο, επικεντρώνεται, εν τέλει, στο κατ’ εξοχήν περιεχόμενο της ιστορικής διαλεκτικής, που δεν είναι τίποτε άλλο παρά η μετάβαση από το βασίλειο της αναγκαιότητας στο βασίλειο της ελευθερίας.
Η υλιστική διαλεκτική βρίσκεται υπό τον ανοικτό ορίζοντα της ιστορίας, την οποία κατανοεί. Έτσι αποτίει φόρο τιμής στην ανθρώπινη ελευθερία, που είναι το μέγιστο μέλημά της.
Herbert Marcuse
Ο Herbert Marcuse γεννήθηκε το 1898 στο Βερολίνο. Στο τέλος της στρατιωτικής θητείας του έγινε μέλος ενός Συμβουλίου Στρατιωτών που πήρε μέρος στην εξέγερση των Σπαρτακιστών. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου και στο Πανεπιστήμιο του Φράιμπουργκ κοντά στον Χούσερλ και τον Χάιντεγκερ. Συνδέθηκε με το Ινστιτούτο Κοινωνικής Έρευνας της Φρανκφούρτης, το οποίο και ακολούθησε στη μετεγκατάστασή του στις ΗΠΑ το 1934, όχι όμως και στην επιστροφή του στη Γερμανία μετά τον πόλεμο. Στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου εργάστηκε ως αναλυτής στο Γραφείο Πολεμικών Πληροφοριών (OWI) και στο Γραφείο Στρατηγικών Υπηρεσιών (OSS) των ΗΠΑ. Αργότερα δίδαξε φιλοσοφία στα πανεπιστήμια Columbia, Harvard, Brandeis και στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας (Σαν Ντιέγκο). Από τους πρωτεργάτες της Κριτικής Θεωρίας της Σχολής της Φρανκφούρτης, ενέπνευσε ριζοσπάστες διανοούμενους και πολιτικούς ακτιβιστές στις δεκαετίες του 1960 και ’70 και χαρακτηρίστηκε «πατέρας της Νέας Αριστεράς» στις ΗΠΑ. Πέθανε το 1979. Έργα του είναι: Hegels Ontologie und die Grundlegung einer Theorie der Geschichtlichkeit (1932), Autorität und Familie in der deutschen Soziologie bis 1933 (1936), Reason and Revolution. Hegel and the Rise of Social Theory (1941), Eros and Civilization. A Philosophical Inquiry into Freud (1955), Soviet Marxism. A Critical Analysis (1958), One-Dimensional Man (1964), A Critique of Pure Tolerance (μαζί με τους Robert Paul Wolff και Barrington Moore, Jr., 1965), Negations. Essays in Critical Theory (1968), An Essay on Liberation (1969), Five Lectures (1969), Counterrevolution and Revolt (1972), The Aesthetic Dimension. Toward a Critique of Marxist Aesthetics (1978).
Περί διαλεκτικής. Τρία δοκίμια
Herbert Marcuse
Περί διαλεκτικής. Τρία δοκίμια
Μετάφραση: Κωνσταντίνος Ράντης
Επίμετρο: Κωνσταντίνος Ράντης
Σχήμα: 21Χ14
Σελίδες: 96
Χρονολογία έκδοσης: Φεβρουάριος 2013
Εκδόσεις Αλεξάνδρεια