«Μια ατμόσφαιρα σεβάσμιας λατρείας δημιουργήθηκε γύρω από το Τι να κάνουμε. Διαβαζόταν όπως διαβάζονται τα τελετουργικά εκκλησιαστικά βιβλία – κανένα βιβλίο τού Τουργκένιεφ ή του Τολστόι δεν είχε ποτέ δημιουργήσει παρόμοια εντύπωση». Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ, Dar (=To δώρο) 1935-1937
 
Το Tι να κάνουμε; είναι ένα κοινωνικό μυθιστόρημα που έχει ως θέμα του την αλλαγή της κοινωνίας σε μια πιο ανθρώπινη, κοινοβιακού χαρακτήρα, που θα βασίζεται στην άνευ όρων ισότιμη θέση της γυναίκας με τον άντρα. Το Τι να κάνουμε; είναι η ιστορία της ατίθασης Βέρα Πάβλοβνα, που δεν αρκείται στην κοινή μοίρα της συζύγου και νοικοκυράς. Βρίσκει συμπαράσταση στο πλευρό ενός φοιτητή της ιατρικής, του Λοπουχόφ, που καταφέρνει να τη «βγάλει» από το πιεστικό σπίτι των γονιών της ζητώντας τη σε γάμο. Έναν γάμο ανάγκης, που απελευθερώνει τη Βέρα αλλά συγκρατεί τους δυο τους σε μια παρατεταμένη φιλία, όπου η συναισθηματική/ ερωτική επαφή σχεδόν αποκλείεται. Η φιλία τους, όμως, βαθμιαία αναπτύσσεται σε γνήσια συντροφικότητα: οι δυο τους μοιράζονται τα ίδια όνειρα, τα ίδια βιβλία, το ίδιο κοινωνικό όραμα. Η δραστήρια Βέρα στήνει ένα εργαστήριο ραπτικής, που καταφέρνει να λειτουργεί σε κοινοβιακή, ισότιμη βάση μεταξύ όλων των μελών του. Τα πράγματα δυσκολεύουν κάπως όταν η Βέρα ερωτεύεται τον Κιρσάνοφ, τον φίλο του Λοπουχόφ, που επίσης εμπνέεται από παρόμοιες ιδέες… Η επίδραση του Τι να κάνουμε; στους διανοουμένους και τους συγγραφείς της εποχής υπήρξε δραστική: ο Ντοστογέφσκι, ο Τολστόι και ο Ναμπόκοφ έγραψαν βιβλία που συνομιλούν ευθέως με το μυθιστόρημα, η αναρχική φεμινίστρια Έμα Γκόλντμαν ίδρυσε στη Νέα Υόρκη μια κοπερατίβα στο πρότυπο εκείνης του βιβλίου, οι πολιτικοί στοχαστές Ρόζα Λούξεμπουργκ, Μαρξ, Ένγκελς, Πλεχάνοφ, Κροπότκιν, Λένιν εκδήλωσαν επανειλημμένα τον θαυμασμό τους γι’ αυτό. Πρόκειται για έργο που, κατά πολλούς έγκυρους κριτικούς, «εφοδίασε την ιντελιγκέντσια της εποχής με μια συναισθηματική δυναμική για την επανάσταση πολύ ισχυρότερη και από το Κεφάλαιο του Καρλ Μαρξ»!
 
Το μυθικό αυτό μυθιστόρημα μεταφράζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα και συνοδεύεται από εκτενές επίμετρο του επιμελητή της έκδοσης με πληροφορίες για την ιστορία του Τι να κάνουμε.
 
Ο Νικολάι Γαβρίλοβιτς Τσερνισέφσκι (Николай Гаврилович Чернышевский, 12.07.1828-17.10.1889) ήταν Ρώσος στοχαστής, κριτικός, συγγραφέας, ακτιβιστής. Eμψυχωτής του δημοκρατικού επαναστατικού κινήματος στη Ρωσία με άξονα το περιοδικό Sovremennik (Современник) –το οποίο διεύθυνε μετά τον θάνατο του προκατόχου του, του κριτικού Βησσαρίωνα Μπιελίνσκι (1811-1848)– ενέπνευσε με το έργο του τους μηδενιστές, τους σοσιαλδημοκράτες και τους μπολσεβίκους, χωρίς ο ίδιος να ανήκει σε συγκεκριμένη πολιτική ομάδα. Σήμερα θα μπορούσε να οριστεί περισσότερο ως ελευθεριακός διανοούμενος. Ήταν ένας Raznochintsy, δηλαδή ανήκε σ’ εκείνο το κοινωνικό στρώμα των διανοουμένων που δεν διέθετε την οικονομική και κοινωνική υποδομή της προηγούμενης γενιάς.
Οι αγώνες του κατά της τσαρικής απολυταρχίας είχαν ως συνέπεια να εξοριστεί το 1864 στη Σιβηρία, όπου έμεινε μέχρι το 1883. Ασκούσε κριτική στον ιδεαλισμό του Καντ και του Χέγκελ, επηρεασμένος από τους αριστερούς χεγκελιανούς (Λουδοβίκος Φόιερμπαχ) και τους ουτοπιστές σοσιαλιστές (Ρόμπερτ Όουεν, Αλεξάντερ Χέρτζεν). Από τα φιλοσοφικά του έργα ξεχωρίζουν Οι αισθητικές σχέσεις της Τέχνης με την Πραγματικότητα (1855), η Κριτική των φιλοσοφικών προκαταλήψεων ενάντια στην ιδιοκτησία των κοινοτήτων (1858), και Η ανθρωπολογική αρχή στην φιλοσοφία (1860).
Το Τι να κάνουμε; άσκησε τεράστια επίδραση στην εποχή του και διαβάζεται πάντα με ενδιαφέρον, λόγω της πρωτοτυπίας με την οποία χειρίζεται το θέμα του, δηλαδή την κοινοβιακή κοινωνία, που βασίζεται στην άνευ όρων ισότητα ανάμεσα στον άντρα και τη γυναίκα.